Lenfatik sistem, vücudun korunmasında ve immünolojik işlevin yürütülmesinde önemli görevler üstlenen; lenfositler, lenf damarları, lenf bezleri, dalak, tonsiller, adenoidler, peyer plakları, timustan, oluşur.Lenfadenopati, lenf düğümlerinin (lenf bezi, lenf ganglionu, veya beze olarak da bilinirler) büyümesine verilen isimdir. Vücudun enfeksiyon ve diğer hastalıklarla mücadele etme fonksiyonunu yapan lenf düğümleri çoğunlukla enfeksiyonlar olmak üzere, çeşitli nedenlerle büyüyebilir.
Lenfadenopatiler Belirtileri
Bir kişinin vücudunda yüzlerce lenf düğümü olmasına rağmen, bunların yalnızca az bir kısmı elle hissedilebilir. Birçok kişi üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra boynundaki lenf düğümlerinin şiştiğini fark eder. Bunun nedeni, mikroplarla savaşmak üzere lenf bezlerinin bağışıklık hücreleri ile dolmasıdır. Enfeksiyonlara bağlı lenf düğümlerinin şişmesine başka belirtiler de eşlik edebilir:
- Dokunulduğunda hassasiyet
- Kızarıklık ve ısı artışı
- Ateş ve titreme
- Yorgunluk
- Burun akıntısı
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
Enfeksiyonlara bağlı lenfadenopatiler enfeksiyon kendiliğinden veya tedavi ile düzeldikten sonra birkaç hafta içinde çoğunlukla normal boyutlarına geri döner.
Lenfadenopatiler enfeksiyon dışında daha ciddi sorunlara da bağlı olarak görülebilir. Şu belirtiler varsa hekime başvurmalısınız:
- hızla büyüyen lenf düğümleri
- 2 haftadan uzun süre şiş kalan lenf düğümleri
- açıklanamayan kilo kaybı
- uzun süren ateş ve gece terlemesi
- kolay kanama veya deride morarma
- hareket etmeyen sert lenf düğümleri
Lenfadenopatiler Niçin Önemli?
Enfeksiyonlar ve çeşitli kanserlerin seyrinde ilk bulgusu bu hastalarda tanıda geç kalınması önemli tıbbi sorunlara yol açabileceğinden bir doktor için lenf nodlarının iyi değerlendirilmeli eğer lenf nodu patalojik boyutta ise bir doktor lenfadenopatinin gerçek nedenini mutlaka tanımlanmalı
Lenfadenopatiler Nedenleri
Enfeksiyonlar
- soğuk algınlığı
- grip
- bademcik iltihabı
- enfeksiyöz mononükleoz
- diş enfeksiyonları
- menenjit
- kızamık
- zona veya stafilokok deri enfeksiyonları
- kulak enfeksiyonları
- cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (ör. klamidya, sifiliz)
- AIDS
Otoimmün hastalıklar Lupus: eklemler, deri ve lenf düğümleri başta olmak üzere vücudun çeşitli yerlerinde belirtiler veren otoimmün bir hastalıktır.
- Romatoid artrit: çoğunlukla eklemleri etkileyen bir otoimmün hastalıktır.
- Yaralanmalar: yumuşak doku yaralanmalarında ve kemik kırıklarında yaralanma çevresindeki lenf düğümleri şişebilir.
- İlaçlar : Sıtma önleyici ve spilepsi ilaçları lenf düğümlerinin şişmesine neden olabilir.
- Kanserlere bağlı lenfadenopatiler:
- Başka bir organda başlayan bir kanser lenf düğümlerine metastaz yaptığında lenfadenopati görülebilir
- Bağışıklık sistemi hücrelerinden kaynaklanan kötü huylu hastalıklarda vücudun bir veya birden çok bölgesinde lenfadenopatler görülebilir. Örneğin:
- lenfoma (lenf kanseri)
- Lösemi (kan kanseri)
Lenfadenopatiler Tanı
Lenfadenopati tek başına hastalık değil, altta yatan bir hastalığın belirtisidir. Tanıya yönelik işlemlerin çoğu altta yatan nedenin ortaya çıkartılmasına yöneliktir. Öncelikle muayene ile büyümüş lenf düğümlerinin yerleri belirlenecektir. Lanfadenopati vücudun tek bir bölgesinde, belli bir bölgenin vücudun sağ ve sol taraflarının her ikisinde veya vücudun birçok yerinde görülebilir. Lenfadenopatiler akut veya kronik olarak da sınıflandırılabilir:
- Akut lenfadenopatiler aniden ortaya çıkar ve bir süre sonra yok olurlar. Bunlar çoğunlukla enfeksiyonlara bağlıdır.
- Kronik lenfadenopatiler uzun süre devam ederler ve enfeksiyon dışı nedenler aranmalıdır.
Derinin hemen altında bulunan yüzeyel lenf düğümleri çoğunlukla muayene ile fark edilebilir. Derin yerleşimli lenf düğümlerinin bulunup bulunmadığını saptamak için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanabilir.
Altta yatan nedenin tanısına yönelik kan testleri istenebilir. Bazı durumlarda da lenf düğümünden biyopsi yapılması gerekebilir. Biyopsi işlemi ultrasonografi eşliğinde iğneyle hücre örneği alınması şeklinde, veya bir cerrahi girişim ile lenf düğümünün çıkartılması şeklinde yapılabilir.
Lenfadenopatiler Tedavi
Lanfadeopatilerin tedavisi altta yatan nedene yöneliktir.
- Enfeksiyonlara ve yaralanmalara bağlı lenfadenopatilerde sıcak kompres uygulaması, anti-inflamatuar ilaçlar, bakteri enfeksiyonu düşünülen durumlarda antibiyotik tedavisi önerilebilir.
- Otoimmün hastalıklara veya kanserlere bağlı enfadenopatilerde kişiye özel tedavi planları yapılır.